Wat is het verband tussen de drukkerij en de Sustainable Development Goals (SDG's)?

Regina Wilhelm, hoofd Duurzaamheid en Milieubeheer bij Brother At Your Side, herhaalt hoe belangrijk het is dat drukkerijen de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties naleven.

Laten we het over duurzaamheid hebben - Maar waarom?

Duurzaamheid, is een zogenaamd modewoord van deze tijd: iedereen praat erover, maar weet iedereen wat het precies is? De term duurzaamheid heeft geen officiële definitie, wat tegenwoordig een reden kan zijn voor het inflatoire gebruik ervan. Toch is het de moeite waard om de term te verkennen. Het concept duurzaamheid onderzoekt de relatie tussen economische ontwikkeling, milieukwaliteit en sociale rechtvaardigheid.

Dit concept is in ontwikkeling sinds 1972, toen de internationale gemeenschap voor het eerst het verband tussen levenskwaliteit en milieukwaliteit onderzocht op de Conferentie van de Verenigde Naties over het Leefmilieu in Stockholm. In 1987 bereikte de term "duurzame ontwikkeling" de discussie en wordt gedefinieerd als "ontwikkeling die voldoet aan de behoeften van de huidige generatie zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen" ( Brundtland GH, 1987 ). Vanaf dat moment lag de focus op het evenwicht tussen economische en sociale behoeften van de mensen in verband met het regenererend vermogen van de natuurlijke omgeving.

Een eerlijke, maar misschien wel drastische uitspraak is: de meeste van onze huidige economische praktijken hebben nogal verwoestende gevolgen voor de natuurlijke fundamenten van het leven. Door dit te zeggen, betekende het ook dat onze huidige levensstijl de welvaart van toekomstige generaties ondermijnt. Allemaal in strijd met de bovengenoemde doelstellingen van duurzame ontwikkeling. Enkele voorbeelden van deze evolutie zijn de grootschalige ontbossing, overbevissing van de oceanen en het verlies van vruchtbaar bouwland, die allemaal aantonen dat we ver verwijderd zijn van een evenwicht tussen de drie elementen van sociale en economische behoeften van mensen en het regeneratieve vermogen van het milieu. Dit is nog erger gezien het feit dat alleen al de daaruit voortvloeiende kosten van klimaatverandering en het verlies aan biodiversiteit tegen 2050 ongeveer een kwart van het wereldwijde bruto nationaal product zouden kunnen bedragen ( Umwelt Bundesamt, 2023 ).

Deze onevenwichtigheid wordt nog duidelijker als we kijken naar het concept van de "Earth Overshoot Day", die elk jaar wordt bepaald door de denktank Global Footprint Network . Earth Overshoot Day markeert de datum waarop de mensheid het "budget van de natuur" voor het jaar heeft uitgeput1. De ecologische voetafdruk van de mensheid en de biocapaciteit van de aarde zijn zodanig afgeweken dat de hulpbronnen van onze planeet nu slechts tot eind juli meegaan. Dit betekent dat de mensheid de hernieuwbare bronnen van de natuur in iets meer dan een half jaar uitput, waardoor we de rest van het jaar in een ecologisch tekort zitten. Bijgevolg vereist de menselijke levensstijl natuurlijke hulpbronnen van 1,75 werelden in plaats van de beschikbare.

Bijgevolg moet duidelijk worden dat een "business as usual"-benadering, waarbij de geïndustrialiseerde landen hun hulpbronnenintensieve economieën behouden en de ontwikkelingslanden en opkomende landen deze economieën overnemen, geen levensvatbare weg is. Daarom is een transitie naar duurzaamheid nodig die binnen ecologische vangrails werkt en het natuurlijk kapitaal behoudt. Duurzame praktijken moeten ecologie en economie op een positieve manier combineren en daarmee het maatschappelijk welzijn vergroten. Het algemene doel is een economie die in harmonie is met de sociale en ecologische elementen.

Voor het bedrijfsleven klinkt dit begrijpelijkerwijs te altruïstisch, MAAR: achter dit alles schuilt niet alleen de wil om iets goeds te doen, maar vooral het eigen voortbestaan - en het streven naar tastbare economische belangen, zoals het waarborgen van de kwaliteit van leven en dus locatie, of gewoon de gunst van klanten. Dit betekent dus ook dat milieubescherming en economische ontwikkeling geen tegenpolen zijn, maar van elkaar afhankelijk zijn. Daarom moeten we handelen volgens het motto "nu betalen, later profiteren" of "plannen voor morgen, zodat u overmorgen nog bestaat". De redenering achter dit alles is dat het extreem moeilijk en/of duur zal zijn om te voldoen aan de toegenomen duurzaamheidseisen van overheden, klanten of andere belanghebbenden als we laat beginnen. Natuurlijk is het algehele "leven op de teek" voortgekomen uit ons kapitalistische systeem - dat gebrekkig is, maar het beste systeem dat we bij de hand hebben.

Om een voorbeeld te noemen in de zakelijke sector van hoe bedrijven het beter kunnen maken door zich in te zetten voor authentieke duurzaamheidsinspanningen, is het outdoormerk Patagonia. Hoewel het een op winst gerichte entiteit is, houdt het zich bezig met milieubescherming via bijvoorbeeld de Earth Tax, waarbij het al sinds 1985 1% van zijn inkomsten weggeeft aan ecologische projecten; het nieuw opgerichte Home Planet Fund dat zou moeten fungeren als de "activistische arm" van Patagonië; hun concentratie op het gebruik van gerecyclede vezels en ecologisch katoen als een van de eersten in hun branche sinds het midden van de jaren negentig - vandaag de dag wordt 85% van de synthetische vezels van Patagonië gerecycled en daarmee verklaart het bedrijf dat er geen nieuwe fossiele olie in hun producten zal worden gebruikt tot 2025. Om de levenscyclus van hun producten te verlengen, heeft Patagonia de grootste reparatieservice in Noord-Amerika opgericht en een andere geopend in Amsterdam. Met dezelfde redenering houdt het merk zich bezig met het opnieuw kopen en verkopen van zijn producten op een tweedehands platform.

Terwijl andere bedrijven klimaatneutraliteit beloven door middel van CO2-compensatie met behulp van herbebossingsprojecten, streeft Patagonia naar emissiereductie binnen de eigen bedrijfsvoering. In dat opzicht legt Patagonië de focus op hun materiële productie, die goed is voor meer dan 87% van hun uitstoot van broeikasgassen (BKG).

Een ander cruciaal aspect op de weg naar meer duurzaamheid is transparantie. Patagonia hanteert een transparante en eerlijke benadering: het bedrijf was eerder van plan om in 2025 klimaatneutraal te worden, maar moest dit doel uitstellen tot 2040. Hoewel dit als een stap terug kan worden beschouwd, kunnen hun acties worden ondersteund door echte inspanning, zoals hierboven vermeld, evenals transparante reacties door toe te geven dat ze met hun eerst gestelde doel in het begin te hoog hebben gemikt.

Wie dit leest, kan zich afvragen hoe dit bedrijf economisch presteert. Het bedrijf heeft een omzet van 1,5 miljard dollar en stelt ongeveer 3.300 mensen tewerk. Terwijl andere outdoorbedrijven struikelen of veel trager groeien, lijkt Patagonia immuun voor economische crises. Patagonia is een milieubewust merk voor bovenkledingproducten, niet alleen vanwege het gebruik van gerecyclede stoffen, maar ook vanwege de verschillende programma's die het heeft geïmplementeerd om de impact op het milieu te verminderen.

Daarom levert Patagonia als zakelijke entiteit een echte inspanning en combineert het haar betrokkenheid met de kernactiviteiten in plaats van zichzelf uit te kopen via bijvoorbeeld herbebossingsprojecten. De markt bewijst dat ze gelijk hebben: Patagonia is tegenwoordig een van de sterkste outdoormerken en dat is al een tijdje zo. Het is een andere, verantwoorde manier om een voorbeeld te stellen aan bedrijven om zich bewust te worden van hun verantwoordelijkheid in een kapitalistisch systeem.

Laten we, nadat we de weg hebben geëffend met een succesvol duurzaamheidsverhaal, ons richten op de grafische industrie en een belangrijk duurzaamheidskader, de Agenda 2030 en de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling.

De Sustainable Development Goals – een kompas voor duurzaam handelen in de drukkerij?

Een manier om je activiteiten duurzamer te maken, is door te kijken naar de Sustainable Development Goals (SDG's). In 2015 heeft de internationale gemeenschap een besluit genomen over de Agenda 2030 en de bijbehorende doelstellingen voor duurzame ontwikkeling (SDG's), die een blauwdruk zijn voor mens, planeet en welvaart tegen 2030, evenals een symbool van de doelen die door mensen over de hele wereld worden aangegrepen voor een betere toekomst. Over het algemeen kunnen de 17 doelen worden omschreven als een dringende oproep tot actie door alle landen – ontwikkelde en ontwikkelende – in een wereldwijd partnerschap. Ze erkennen dat het beëindigen van armoede en andere ontberingen gepaard moet gaan met strategieën die de gezondheid en het onderwijs verbeteren, de ongelijkheid verminderen en de economische groei stimuleren - en dat alles terwijl we de klimaatverandering bestrijden en ons inzetten voor het behoud van onze oceanen en bossen. Het principe achter deze agenda van onderling verbonden doelen is gebaseerd op het besef dat echte duurzaamheid alleen kan worden gerealiseerd wanneer economische, sociale en milieuoverwegingen even belangrijk worden geacht en wanneer alle belangrijke actoren, namelijk overheden, het maatschappelijk middenveld, het bedrijfsleven als maar ook het publiek zijn in dat proces vertegenwoordigd.

Dit gezegd hebbende, zoomen we in op hoe de SDG's verbonden kunnen worden met de drukkerij. Om dit te doen, zal deze blog zich concentreren op SDG 12 over Verantwoorde Consumptie en Productie en zijn subdoelen, aangezien deze SDG één en zo niet de meest cruciale SDG is voor het bedrijfsleven. Erkend wordt dat fundamentele veranderingen in de manier waarop samenlevingen produceren en consumeren centraal staan bij het bereiken van wereldwijde duurzame ontwikkeling.

SDG 12: Verantwoorde consumptie en productie

Het onderwerp verantwoord consumeren en produceren is in ons dagelijks leven steeds belangrijker geworden. In de geglobaliseerde wereld van vandaag kopen mensen verschillende consumptiegoederen die geheel of gedeeltelijk in verschillende landen van de wereld zijn geproduceerd. Naast het belang van economische vooruitgang en welvaart, voorziet de consumptie van verschillende consumptiegoederen in de menselijke behoeften aan voedsel, huisvesting, mobiliteit en amusement, en stelt het ons in staat een geïndividualiseerde levensstijl te leiden. Zo hebben consumptie en productie samenlevingen en economieën laten floreren. Onze heersende consumptie- en productiepatronen brengen echter een immens gebruik van energie en natuurlijke hulpbronnen met zich mee en hebben daadwerkelijke langetermijneffecten op mens en milieu. Daarom moeten hulpbronnenefficiëntie en duurzaamheid de normatieve praktijk zijn voor zowel de economische productiekant als de levensstijl van de consument. Om onze productie- en consumptiepatronen meer verantwoord te maken, moet het levenscyclusdenken worden gevolgd. Producten moeten van de wieg tot het graf worden bekeken, waarbij de verantwoordelijkheid voor elke fase van de levenscyclus van het product, zoals grondstofwinning, productie, distributie, gebruik, afvalverwijdering en hergebruik, (beter) moet worden overwogen.

SDG 12 bestaat uit nog eens 11 doelen en 13 indicatoren die grotendeels zijn ontwikkeld voor de context van de landelijke overheid, maar die ook kunnen worden toegepast op de zakelijke praktijk. In onderstaande tabel staan subdoelen en indicatoren die ook in de grafische industrie kunnen worden gehanteerd.

Tabel 1: SDG 12: Geselecteerde subdoelen en indicatoren

Bron: SDG Tracker ( https://sdg-tracker.org/sustainable-consumption-production )

Eén subdoelstelling past in het bijzonder bij de drukkerij en laten we daarom inzoomen op subdoelstelling 12.4 van verantwoord beheer van chemicaliën en afval. Tegen deze achtergrond moet worden vermeld dat bij sommige traditionele drukmethoden agressieve chemicaliën worden gebruikt, zoals bleekmiddel en formaldehyde, die schadelijk kunnen zijn voor het milieu en degenen die ermee werken. Gezien de wereldwijde wateruitdagingen, vooral waterschaarste en -verontreiniging, kan worden aangenomen dat de drukkerijsector een potentieel aanzienlijke impact heeft op de algehele wereldwijde beschikbaarheid en kwaliteit van water. Vooral traditionele drukmethoden hebben een enorm waterverbruik en een hoge effluentafvoer in het drukproces. Chemische stoffen in afvalwater kunnen het lokale ecosysteem aantasten of de mensen die het water gebruiken om te vissen, te wassen of zelfs te drinken. In dit verband is ook vermeldenswaard dat de textiel- en kledingindustrie verantwoordelijk is voor ongeveer 20 procent van het wereldwijde industriële waterverbruik, en hier is ook de grafische industrie op aangesloten.

Wat dat betreft kan de aansluiting op andere SDG’s kort worden genoemd, namelijk op SDG 6 over water en sanitatie en deels bij SDG 14 over leven in het water. Dit verband kan bijzonder worden benadrukt, omdat bij sommige traditionele textieldrukmethoden vaak chemicaliën worden gebruikt die schadelijk kunnen zijn voor de kwaliteit van het water en voor het zeeleven wanneer ze in de watervoorziening terechtkomen. Een meer gedetailleerd overzicht van subdoelen en indicatoren voor deze twee doelen vindt u hier en hier . Omdat deze agressieve chemicaliën rivieren of andere waterbronnen kunnen bereiken als ze niet op de juiste manier worden verwijderd, kunnen ze zelfs schade toebrengen aan planten en dieren en mogelijk in de voedselketen terechtkomen, evenals schade toebrengen aan de gebruiker als ze niet met zorg worden behandeld. Dit gezegd hebbende, kunnen deze effecten ook verband houden met SDG 3 over een goede gezondheid en welzijn.

In vergelijking met dergelijke potentiële effecten van de drukkerij op het milieu, wordt een duurzamere drukmethode vertegenwoordigd door digitale textieldruk. In tegenstelling tot traditionele printmethodes is er bij digitaal textielprinten geen overmatige hoeveelheid water nodig om bijvoorbeeld schermen en andere apparatuur schoon te maken. Bovendien maakt digitaal textielprinten gebruik van inkt op waterbasis die vrij is van agressieve, schadelijke chemicaliën, waardoor het een veiligere en milieuvriendelijkere optie is. Dus wanneer de focus wordt gelegd op chemicaliën en afval zoals in subdoel 12.4, is digitaal textieldrukken een duurzamere optie in vergelijking met traditionele drukmethoden. Door duurzamere drukmethoden toe te passen, kan de grafische industrie bijdragen aan SDG 12 en de milieu-impact van de textielindustrie helpen verminderen.

Belangrijk is dat een ander standpunt over SDG's en hun verband met de particuliere sector in het algemeen moet worden erkend. Het raamwerk van de SDG's is door de wereldgemeenschap doordacht overwogen en staat voor actuele en belangrijke zaken. Met andere woorden, deze 17 doelen zijn met reden geselecteerd. Dit brengt ons bij een soms over het hoofd gezien feit: naast de impact van bedrijven op het milieu kan het milieu ook invloed hebben op bedrijven. Dit is de zogenaamde inside-out en outside-in relatie. Met de aanhoudende klimaatverandering wordt verwacht dat de milieueffecten meer omvattend zullen worden en dat bedrijven zich moeten aanpassen en weerbaarder moeten worden tegen milieurisico's.

Laten we in dit verband het onderwerp water wat verder onderzoeken. Men zou zich kunnen afvragen: wat heeft het bedrijfsleven te bieden als het gaat om de eigen relatie tot water, bijvoorbeeld waterverbruik en vervuiling? Het antwoord is dat er watergerelateerde risico's zijn die van invloed kunnen zijn op het bedrijfsleven, bijvoorbeeld waterschaarste en een mogelijke drempel voor watergebruik, maar ook de verhoogde kans op overstromingen door klimaatverandering. Vanzelfsprekend kunnen deze risico's worden beschouwd als een grote impact op onder andere de industriële productie. Door dit voorbeeld te gebruiken, is het de bedoeling aan te tonen dat milieubescherming en economische belangen niet noodzakelijkerwijs elkaars tegenpolen zijn. Integendeel, een milieubewust gedrag ondersteunt de omgevingscontext waarin het eigen voortbestaan verzekerd zal zijn. Een manier om een kompas voor dergelijke actie te vinden, is de Agenda 2030 en de bijbehorende SDG's. De SDG's zijn dus niet alleen een oproep tot actie, maar vertegenwoordigen ook instrumenten voor actie op weg naar meer duurzaamheid waar het bedrijfsleven zelf uiteindelijk van profiteert.