De kringloop sluiten: recycling van kunststoffen en bewegwijzering

Kunststofdistributeur Vink voegt principes van circulaire economie toe aan zijn terugnameprogramma voor plastic bewegwijzering om de CO2-uitstoot aanzienlijk te verminderen.

Club FESPA sprak met Gerry van Alst, Business Unit Manager, Signs and Graphics, en Bas Gepkens, Projectmanager Innovatie en Ontwikkeling, bij kunststofdistributeur Vink in Nederland.

Wat zijn de kiemen van uw terugnameprogramma voor recycling, ReVink?

Duurzaamheid is tegenwoordig bijna net zo belangrijk als prijs kwaliteit, beschikbaarheid van materialen en levertijden. Over vijf jaar zal het een cruciale onderscheidende factor zijn. Als wereldmarktleider wisten we altijd al dat we voorop moesten lopen op het gebied van duurzaamheid. Als je naar verschillende organisaties kijkt, heeft elke organisatie een andere impact. Een bedrijf dat bijvoorbeeld sociale woningen bouwt, heeft dus een maatschappelijke impact. De grootste impact van Vink zal altijd ecologisch zijn.

Toen we naar onze CO2-emissies keken, zagen we dat materiaalgebruik onze grootste bijdrage leverde. We hebben verschillende soorten materiaal geanalyseerd en wat de CO2-uitstoot zou zijn als we het materiaal zouden recyclen. En we zagen dat we een reductie tot wel 90% konden realiseren door een gesloten proces in de hele toeleveringsketen te realiseren.

We zijn met ons recyclingprogramma begonnen omdat we ontevreden waren over de werkwijze van de meeste generieke Europese recyclingorganisaties. De meeste van deze bedrijfsmodellen zijn eenvoudig: ze nemen goederen terug van verwerkers, vermalen ze om ze gemakkelijk te vervoeren en exporteren ze vervolgens naar Azië, waar mensen veel geld betalen voor deze materialen. Maar eenmaal in Azië zie je die grondstoffen nooit meer terug: meestal komen ze terecht in inferieure producten, zoals verkeersborden. Bovendien worden polymeren vaak gemengd in verschillende producten, waardoor circulariteit bijna niet te realiseren is.



De unieke positie van Vink is onze directe verbinding met onze klanten, de producenten van halffabrikaten. Dus theoretisch kunnen we de lus sluiten. We zijn begonnen met het terugnemen van materialen van onze klanten en hebben een manier gevonden om het opnieuw te verwerken tot grondstof. We kunnen dan de waarde en eigenschappen van het materiaal behouden door de verschillende kunststoffen te scheiden om volledig gerecyclede plastic platen te maken, die dezelfde materiaaleigenschappen hebben als nieuwe producten. Zo kunnen onze klanten (deels) hun eigen grondstofleverancier worden.

Werkt dit proces voor alle kunststoffen? Hoe vaak kan plastic worden gerecycled?

Ja, dit proces werkt voor de meeste kunststoffen. Het aantal keren dat een plastic kan worden gerecycled, varieert. Verschillende polymeren kunnen tot 15 of 20 keer mechanisch worden gerecycled zonder hun materiaaleigenschappen te verliezen. En er zijn sommige polymeren die drie of vier keer kunnen worden gerecycled voordat ze aanzienlijk beginnen af te breken. Het hangt af van het type polymeer en van de recyclingmethode.

Aan de ene kant heb je mechanische recycling, waarbij je materiaal terugneemt, maalt om het weer klein te maken, weer smelt tot korrels en vervolgens weer omsmelt tot een plastic vel.

Aan de andere kant kunnen we chemisch recyclen. Het grootste voordeel van chemische recycling is dat je polymeren voor onbepaalde tijd kunt recyclen. Zo kun je de chemische structuur van PMMA [poly(methylmethacrylaat)] zien als een ketting. In het polymerisatieproces trekken we deze keten uit elkaar om tot de bouwstenen van een polymeer te komen. Vervolgens verkopen we deze bouwstenen terug aan onze leveranciers, die er weer een keten van maken.

Bas Gepkens (links) en Gerry Van Alst

Chemische recycling is een proces dat nog steeds wordt verfijnd. Verschillende bedrijven zijn zeer ver gevorderd met het ontwikkelen van een nieuwe manier van depolymeriseren, met een enorme vermindering van het energie- en chemicaliënverbruik.

De belangrijkste factor is de samenwerking met onze klanten en leveranciers. Met hen samenwerken is de meest essentiële stap in het ontwikkelen van circulaire processen.

Wat is de logistiek van het omgaan met enorme hoeveelheden polymeren die bij u terugkomen?

In Nederland rijden dagelijks zo'n 20 vrachtwagens naar onze klanten. We voorzien klanten van palletboxen – alleen al in heel Nederland meer dan 1000 dozen. Wij proberen het brengen en halen van afvalmateriaal te combineren met standaard bestellen om het zo efficiënt mogelijk te laten verlopen. Wekelijks gaan drie vrachtwagenladingen materiaal terug naar onze leveranciers.

We bespreken ook de toepassing van deze concepten in nabijgelegen landen, zoals België, Duitsland, Denemarken en Scandinavië.

Wat als het substraat is bespoten met een inkt die niet bijzonder milieuvriendelijk is? Heeft dat invloed op het recyclingproces?

Het hangt af van het type polymeer en de manier van recyclen. Neem PMMA, waar veel klanten op printen. PMMA is meestal een transparant materiaal en UV-inkt is geen enkel probleem, omdat de inkt in het chemische recyclingproces oplost. En als je het mechanisch doet, maakt het niet echt uit dat onze klanten al hun PMMA printen, want het wordt versnipperd en vervolgens gesmolten en weer gesmolten. Er is een heel eenvoudige regel bij mechanische recycling. Als het niet duidelijk is wanneer het erin gaat, zal het ook niet duidelijk zijn wanneer het eruit komt.

We verkopen ook veel wit PVC. Als onze klanten erop printen, kunnen we er geen wit vel meer van maken. Het wordt dus bijvoorbeeld zwart. Maar u kunt de totale capaciteit van nieuw materiaal nog steeds verminderen. Dus 10% of 5% op de linkerlaag en dan 5% op de rechterlaag. Je kunt het ook met slechts één laag kopen. Zo wordt het product toch gerecycled, maar is een klein deel nog virgin materiaal.

Zijn er bijzondere problemen ontstaan in de terugnameregeling?

Een groot probleem is dat klanten de materialen niet goed scheiden. Sommigen combineren PVC met PETG [polyethyleentereftalaatglycol] in één doos. Wij kunnen hier niet mee werken. Als de polymeren worden gemengd, kan dit schade aan onze machines veroorzaken en kosten van 100.000 euro of meer.

We moeten onze klanten dus volledig vertrouwen. En dat betekent dat we deze regeling niet met iedereen hanteren. Degenen met wie we werken, ondertekenen contracten met ons, waarin ze zich ertoe verbinden verschillende polymeren te scheiden. We hebben ook arbeiders die al het plastic controleren dat binnenkomt, met behulp van wat we een 'pistool' noemen dat ons vertelt welk materiaal het is. Het vertelt ons: Dit is PETG. Dit is PMMA. Dit is polycarbonaat. Dit zijn drie duidelijke materialen die moeilijk te onderscheiden zijn.

We kiezen die klanten die duurzaamheid verankerd hebben in hun filosofie, in hun principes van ondernemerschap. Het moet ook deel uitmaken van uw strategie. Op dit moment is de kostprijs van deze gerecycleerde producten veel hoger dan die van nieuwe platen. Als in de toekomst meer bedrijven besluiten zich bij deze initiatieven aan te sluiten, zal het volume groeien, waardoor schaalvoordelen ontstaan. Hierdoor zal de kostprijs dalen.

Maar als je daar nu mee bezig bent en duurzaamheid wordt steeds belangrijker, dan ontwikkel je een concurrentievoordeel omdat je klanten kunt laten zien dat je ervaring hebt op dit gebied, dat je deze recyclingconcepten al hebt. Op een objectieve manier kunt u laten zien dat u daadwerkelijk uw eigen grondstofleverancier bent.

Hoe werkt Vink verder aan een circulaire economie in bewegwijzering en kunststoffen?

Momenteel is er Europese wetgeving voor de verpakkingsindustrie, die de leverancier in de verpakkingsindustrie vraagt om waar mogelijk minimaal 15% tot 30% gerecycled materiaal te gebruiken, met uitzondering van food-grade verpakkingen en medische verpakkingen om voor de hand liggende redenen. De verpakkingsindustrie wordt dus altijd als eerste getroffen. En dan komt de afgewerkte kunststofindustrie op de tweede plaats. Dit is al iets dat we aan onze klanten proberen te verkopen: dashboards die kwantificeren hoeveel ton verschillende polymeren ze hebben teruggeleverd en hoeveel ton gerecycled materiaal ze al hebben gekocht. Als een klant bijvoorbeeld 10 ton gerecycleerd PVC koopt, en hij heeft 8 ton teruggeleverd, kan hij op objectieve wijze zeggen dat hij voor 80% zijn eigen grondstofleverancier is.

We moedigen ook certificering aan bij onze leveranciers en onze klanten. Als we allemaal gecertificeerd zijn, is dat een volledig gesloten lus. En dan weet je pas echt dat onze praktijken heel duurzaam zijn.

Maar de belangrijkste prestatie is volgens mij dat we zijn gestopt met het sturen van materiaal naar Azië. Als het een waardevolle grondstof is, moeten we die binnen Europa houden. En als je de juiste processen toepast, is het volledig te redden. Ik denk dat dat iets is waar mensen zich bewust van moeten zijn. Kijk bijvoorbeeld naar POM [polyoxymethyleen], een polymeer dat de afgelopen zes, zeven maanden erg schaars was. Als iedereen ons zijn restjes had gegeven, hadden we er weer nieuwe vellen van kunnen maken.

Als een van onze klanten 10 ton plastic levert, mag hij ook een gelijkaardige hoeveelheid gerecycleerde platen terugkopen (er is altijd wat materiaalverlies bij het opstarten van een machine). Zo kunt u ook uw eigen materiaalbeschikbaarheid waarborgen en uw eigen leverancier worden. Maar ik denk dat we nog een lange weg te gaan hebben om deze voordelen van circulair werken te belichten.